Σοφία Βέμπο

 

Σοφία Βέμπο

Τραγούδαγε την Ελλάδα κι όλη η Ελλάδα τραγουδούσε μαζί της

της Κατερίνας Κ. Πετρίδου

Φέτος που συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση της Σοφίας Βέμπο (1910-2010), το αφιέρωμα αυτό έρχεται να καλύψει κενά μνήμης σε όσους την πρόλαβαν, αλλά κυρίως να βοηθήσει τους νεώτερους να γνωρίσουν μια τραγουδίστρια που αξιώθηκε να γίνει το σύμβολο ενός ολόκληρου λαού και να συνδέσει το όνομά της με τη νεώτερη ιστορία του Έθνους. Η Σοφία Βέμπο (1910-1978) υπήρξε η τραγουδίστρια όλων των Ελλήνων. Με την τόσο χαρακτηριστική χροιά της φωνής της, με το τεράστιο καλλιτεχνικό εκτόπισμα και την ισχυρή προσωπικότητά της κατόρθωσε ν’ ανέβει στην κορυφή μιας μοναδικής πανελλήνιας αποδοχής.

Δεν ήταν δα και τόσο σπουδαίες όλες οι συνθέσεις που ερμήνευε. Όμως εκείνη και το πιο αδιάφορο τραγούδι τού έδινε πνοή, το μεταμόρφωνε, το απογείωνε. Είχε τη μοναδικότητα να ταυτίζεται με τη σύνθεση και τους στίχους κάθε τραγουδιού και παράλληλα να είναι και διαφορετική σε κάθε κομμάτι. Σ’ όποιο θέατρο κι αν εμφανιζόταν σπάζανε οι πόρτες. Το ραδιόφωνο μετέδιδε συνέχεια τραγούδια της και οι δίσκοι της κάνανε ρεκόρ πωλήσεων.

Αυτοδίδακτη, απελευθερωμένη από σχολές κι ωδεία, χωρίς ποτέ να έχει πάρει μαθήματα τεχνικής, ώστε να έχει αποκτήσει γνώσεις που πιθανόν και να την οδηγούσαν στην τυποποίηση, έφθασε εκεί που έφθασε. Παρά την έλλειψη μουσικής παιδείας μπόρεσε να ξεφύγει από την τυποποίηση και τα κλισέ της εποχής και να δημιουργήσει δική της σχολή. Η Σοφία έχοντας μεγαλώσει μέσα στην ανέχεια, σε χρόνια μεγάλων αναταραχών και πολιτικής αστάθειας, zήτημα είναι αν είχε παρακολουθήσει μια-δυο τάξεις του Δημοτικού.

Στο τραγούδι βγήκε εντελώς τυχαία όταν κάποιος ιμπρεσάριος την άκουσε να τραγουδά στο πλοίο που τη μετέφερε από τον Βόλο στη Θεσσαλονίκη, όπου πήγαινε να βρει δουλειά. Έτσι τον Οκτώβρη του 1933 ξεκίνησε δειλά-δειλά τις πρώτες της εμφανίσεις στο καφενείο «Αστόρια Β΄», στην παραλία της Θεσσαλονίκης, με το όνομα Έφη Μπέμπο. Στη συνέχεια κατέβηκε στην Αθήνα και πήρε μέρος στην επιθεώρηση «Παπαγάλος 1933» στο θέατρο Κεντρικόν.
Το πρώτο δικό της τραγουδι, το πρώτο τραγούδι της καριέρας της ήταν η «Όμορφη τσιγγάνα». Από τις πρώτες κιόλας εμφανίσεις άρχισε να κάνει αισθητή την παρουσία της και πολύ γρήγορα μπήκε στη δισκογραφία. Το πρώτο τραγούδι που γραμμοφώνησε ήταν το «Μη ζητάς φιλιά» (1934) οι πωλήσεις του οποίου ξεπέρασαν και τις πιο ευοίωνες προβλέψεις. Τραγούδησε και τί δεν τραγούδησε πριν το 1940! Ενδεικτικά: «Ζεχρά», «Συγγνώμη σου ζητώ», «Ψαροπούλα», «Κάποιο μυστικό», «Κλαις», «Πόσο λυπάμαι», «Στην ακρογιαλιά», «Χειμώνας», «Στη Λάρ’ σα βγαίν’ ο Αυγερινός», «Το πρωί με ξυπνάς με φιλιά», «Το καινούργιο φεγγάρι», «Τα δικά σου τα μάτια», «Αγκαλιά εγώ και ‘συ στ’ αμπαζούρ το θαλασσί», «Ραμόνα», «Άσε τον παλιόκοσμο να λέει» και πολλά, πολλά ακόμα. Όλες αυτές οι προπολεμικές ηχογραφήσεις αποδεικνύουν ότι η Βέμπο ήταν το ερμηνευτικό μεγαθήριο της ελληνικής δισκογραφίας  πριν το 1940.

Και φθάνει το 1940. Το τραγούδι που έφερε την έκρηξη στην καριέρα της, το τραγούδι που υπήρξε η αφετηρία του μεγάλου της έρωτα με τον Μίμη Τραϊφόρο (συνεργάτη, στιχουργό, σύντροφο και αργότερα σύζυγό της), το τραγούδι που έδωσε ψυχή σε μια χούφτα τρελών που ξευτέλισε μια ολόκληρη αυτοκρατορία, ήταν το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά». Το απλό αυτό τραγούδι δοσμένο με το πάθος, την ερμηνεία και την επική φωνή της Σοφίας συγκλόνιζε. Πολλοί είπαν πολεμικά τραγούδια. Κανένα όμως δεν γνώρισε την αποθέωση που γνώρισαν τα δικά της: «Κορόιδο Μουσολίνι», «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του», «Άρχισ’ ο χειμώνας πάλι», «Η γαλανή μας χώρα», «Θα τελειώσει ο πόλεμος», «Αγαπημένε μου», «Θα νικήσουμε», «Μας χωρίζει ο πόλεμος, «Μαριώ», «Νίκη», «Πω, πω, τι έπαθε ο Μουσολίνι», «Στον πόλ’ μο βγαίν’ ο Ιταλός»… Αναμφισβήτητα χρειάζονται κότσια, θάρρος, αλλά προπάντων λεβεντιά για να σατιρίζεις και να ταπεινώνεις την αλαζονεία των κατακτητών την ώρα μάλιστα που βρίσκεσαι κάτω από την μπότα τους.
Μέσα στην καταιγίδα του πολέμου κυριαρχούσε η φωνή της. Και τα τραγούδια της χείμαρρος που ταξίδευε, θέριευε κι απλώνονταν σε κάμπους και βουνά, αγκάλιαζε πόλεις και χωριά, σύνορα και μετόπισθεν κι έμπαινε σε στρατώνες και σε νοσοκομεία και γέμιζε με δύναμη έναν ολόκληρο λαό.
Όμως η φωνή της ήταν πρόκληση για τον εχθρό και η ζωή της εκτεθειμένη σε σοβαρούς κινδύνους. Το Γενικό Επιτελείο Στρατού, επειδή γνώριζε τι κεφάλαιο αποτελούσε η Βέμπο για τον αγώνα, φρόντισε να τη φυγαδεύσει στη Μέση Ανατολή, όπου ήδη είχε αρχίσει να γεννιέται ο πυρήνας μιας ελεύθερης Ελλάδας. Στη Μέση Ανατολή όπου παρέμεινε σχεδόν τρεισήμισι χρόνια (1942-1946) τραγουδούσε για να ψυχαγωγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις, συγκροτούσε θιάσους, ανέβαζε επιθεωρήσεις, έδινε ρεσιτάλ. Έδινε τα πάντα για τον αγώνα. Την ψυχή της, τη φωνή της και το μεγαλύτερο μέρος, από τα έσοδα των εμφανίσεων που πραγματοποιούσε, πήγαινε κατευθείαν για εθνικούς σκοπούς. Πρώτη σ’ όλους τους εράνους , σ’ όλες τις προσπάθειες για αποστολή βοήθειας στην Ελλάδα. Στη Μέση Ανατολή είπε σπουδαία τραγούδια: «Αθήνα και πάλι Αθήνα», «Ραντεβού στην Αθήνα», «Αγάπη μου η ώρα φθάνει», «Για σένα τραγουδώ», «Καινούργια ζωή», «Λόντρα, Παρίσι», «Πότε», «Πάντα μαζί», «Σβήσε το φως», «Τι κι αν χαθείς»…http://vembosofia.blogspot.com/